ผู้เขียน: พรเทพ ชูพันธุ์
Credit Rating (การจัดระดับความน่าเชื่อถือ)
ระดับความน่าเชื่อถือที่จริงแล้วเป็นการ จัดอันดับความสามารถในการใช้คืนเงินกู้ของผู้ออกตราสารหนี้ โดยมีทั้งแบบที่เปรียบเทียบในระดับสากล (International rating) และแบบที่เปรียบเทียบภายในประเทศ (National rating) และมีการแบ่งระหว่างความน่าเชื่อถือระยะสั้นและระยะยาว ทั้งนี้ที่ใช้คำว่าจัดอันดับเพราะ rating ที่ได้นั้นเป็นการเปรียบเทียบ (relative rank order) เท่านั้น ตัวอย่างเช่น เราบอกได้เพียงว่า บริษัทที่มี rating เป็น AAA มีความสามารถในการใช้คืนหนี้ ดีกว่า บริษัทที่มี rating เป็น BBB แต่เรา ไม่สามารถ บอกอย่างเจาะจงว่าบริษัทที่มี rating เป็น AAA มีโอกาสที่จะไม่สามารถชำระหนี้ (default) กี่เปอร์เซ็นต์ ซึ่งนี่ก็เป็นข้อจำกัดอย่างหนึ่งของการนำ credit rating ไปใช้
อะไรเป็นข้อจำกัดหลักๆของ Credit rating?
ข้อจำกัดที่ควรรู้เกี่ยวกับ Credit rating เช่น ไม่สามารถบอกถึงราคาตลาดของตราสารและการเคลื่อนไหวของราคา ไม่สามารถบอกถึงสภาพคล่องของตราสาร ไม่สารมารถบอกถึงระดับความเสียหายต่อผู้ถือตราสารหากมีการ default และไม่สามารถบอกถึงความน่าเชื่อถือในฐานะคู่ค้า เป็นต้น
บริษัทจัดอันดับความน่าเชื่อถือชั้นนำมีใครบ้าง?
บริษัทจัดอันดับชั้นนำของโลกมีอยู่ 3 บริษัทได้แก่ Moody's Investors Service, Standard & Poor's และ Fitch Ratings นอกจากนี้ ในประเทศไทยยังมีบริษัท ทริสเรทติ้ง จำกัด ซึ่งให้บริการวิเคราะห์และประเมินสถานะความน่าเชื่อถือ ของตราสารหนี้สกุลเงินบาทเพื่อสนับสนุนการพัฒนาตลาดตราสารหนี้ของประเทศอีกด้วย
เราจะเปรียบเทียบผลการจัดอันดับความน่าเชื่อถือระหว่างบริษัทจัดอันดับอย่างไร?
แม้ว่าจะไม่มีข้อมูลอย่างเป็นทางการในการเปรียบเทียบอันดับความน่าเชื่อถือระหว่างบริษัทจัดอันดับความน่าเชื่อถือชั้นนำของโลก แต่เราอาจพอเปรียบเทียบได้อย่างคร่าวๆ ตามตารางข้างล่างนี้ โดยเส้นแบ่งที่น่าสนใจคือระหว่าง Investment grade กับ non-investment grade (หรือ speculative grade หรือ junk bond) โดยสำหรับ Moody's ระดับต่ำสุดของ Investment grade คือ Baa3 ในขณะที่ของ S&P กับ Fitch ใช้ BBB- เหตุที่ระดับแบ่งดังกล่าวมีความสำคัญต่อการระดมเงินด้วยการออกตราสารหนี้นั้น เพราะกองทุนขนาดใหญ่จำนวนมากมักถูกกำหนดให้ลงทุนในตราสารที่มีอันดับความน่าเชื่อถือในระดับ investment grade ขึ้นไป ดังนั้นหากบริษัทใดมีระดับความน่าเชื่อถือต่ำกว่า investment grade ก็จะประสบปัญหาในการระดมเงินและมีต้นทุนทางการเงินที่สูง
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อะไรคืออันดับความน่าเชื่อถือภายในประเทศ (National rating)?
National rating เป็นการจัดอันดับความน่าเชื่อถือเปรียบเทียบกับผู้ออกตราสารรายอื่นๆ ภายในประเทศเดียวกัน ไม่สามารถนำไปใช้เปรียบเทียบข้ามประเทศได้ ซึ่งจะมีการต่อท้าย rating ดัวยชื่อย่อประเทศ เช่น AAA(tha) สำหรับประเทศไทย ทั้งนี้ตราสารที่มีความน่าเชื่อถือมากที่สุดในประเทศ (AAA) มักจะเป็นตราสารที่ออกโดยรัฐบาล หรือหน่วยงานขนาดใหญ่ที่มีรัฐเป็นเจ้าของ จากตัวอย่างข่าวข้างต้นจะเห็นว่า ปตท. แม้จะถูกลด International rating ตามการปรับลดระดับความน่าเชื่อถือของประเทศไทย แต่ระดับความน่าเชื่อถือภายในประเทศยังคงอยู่ในระดับ AAA ซึ่งเป็นระดับสูงสุด
อะไรคือผลของการถูกลดอันดับความน่าเชื่อถือ ?
ต้นทุนในการกู้ยืมจะสูงขึ้น ทั้งนี้เพราะนักลงทุนต้องการผลตอบแทนที่สูงขึ้นเพื่อชดเชยต่อความเสี่ยงที่สูงขององค์กรที่มีระดับความน่าเชื่อถือต่ำ ผลคือบริษัทหรือองค์กรที่ถูกลดระดับความน่าเชื่อถือในระดับสากล (International rating) อาจต้องหันมากู้เงินภายในประเทศมากขึ้น